Բոլոր վարկային ընկերությունները Հայաստան

Վերջին տարիներին Հայաստանի ֆինանսական հատվածում տեղի են ունեցել զգալի փոփոխություններ՝ պայմանավորված տեխնոլոգիաների արագ զարգացմամբ և սպառողների պահանջարկի փոփոխություններով։ Թվային վարկավորումը և բջջային հավելվածների միջոցով վարկերի տրամադրումը դարձել են այս էվոլյուցիայի առանցքային բաղադրիչները։ Այսօր Հայաստանում, ինչպես բանկերը, այնպես էլ ոչ բանկային ֆինանսական կազմակերպությունները, ակտիվորեն ներդնում են թվային լուծումներ՝ ֆինանսական ծառայությունները դարձնելով ավելի հասանելի և արագ։

Թվային վարկավորման շուկան Հայաստանում. Ընդհանուր ակնարկ

2025 թվականին Հայաստանի սպառողական վարկավորման ոլորտը լայնորեն ընդունել է թվային ուղիները, ընդ որում, առցանց վարկերը կազմում են բոլոր նոր մանրածախ վարկերի մոտ 35%-ը։ Խոշոր բանկերն առաջարկում են ամբողջովին հեռակա ծառայություններ իրենց բջջային հավելվածների միջոցով, իսկ միկրոֆինանսական կազմակերպությունները (ՄՖԿ) օգտագործում են պարզեցված հաճախորդի ինքնության հաստատման (KYC) գործընթացներ՝ չսպասարկվող հատվածների համար։

• Ընդհանուր մնացորդային սպառողական վարկեր. 1.2 տրիլիոն ՀՀ դրամ (2025 թ. երկրորդ եռամսյակ)։
• Թվային վարկերի ներթափանցում. 35% (2025 թ. դրությամբ)։
• Առաջատար մատակարարների բջջային հավելվածների միջին գնահատականը. 4.1/5։

ՀՀ Կենտրոնական բանկի (ՀՀ ԿԲ) կարգավորող վերահսկողությունը ապահովում է լիցենզավորումը և KYC պահանջները, թեև իրավական գործողությունները մնում են նվազագույն։ Հիմնական ռիսկերը ներառում են բարձր տարեկան տոկոսային դրույքները (ՏՏԴ), տվյալների գաղտնիության հետ կապված մտահոգությունները և գերպարտքավորման հնարավորությունը։

Հայաստանի առաջատար վարկային հավելվածներն ու հարթակները (2025 թ. դրությամբ)

Հայաստանի շուկայում գործում են բազմաթիվ վարկային հավելվածներ և թվային հարթակներ, որոնք առաջարկվում են ինչպես բանկերի, այնպես էլ մասնագիտացված ֆինանսական կազմակերպությունների կողմից։ Ստորև ներկայացված են առաջատար 10 մատակարարների մանրամասները՝ վարկի առավելագույն չափերով մինչև 10 միլիոն ՀՀ դրամ, ՏՏԴ-ներով 16%-ից 42% միջակայքում, և հիմնականում ակնթարթային տրամադրում էլեկտրոնային դրամապանակների կամ բանկային քարտերի միջոցով։

Բանկային հարթակներ

• IDBank – Rocket Line
  • Վարկի չափը. 300 000 – 10 000 000 ՀՀ դրամ։
  • ՏՏԴ. 21.7% – 24% (որոշ դեպքերում հնարավոր է 0% գովազդային տարբերակ)։
  • Պայմաններ. Մինչև 60 ամիս, տրամադրման վճար չկա, անուիտետային մարում 9 ամսից ավելի ժամկետների համար։
  • KYC. Հեռակա՝ էլեկտրոնային դրամապանակի հավելվածի միջոցով, կենսաչափական տարբերակներ։
  • Հավելվածի գնահատականը. 3.7/5։
  • Առավելություններ և թերություններ. Էլեկտրոնային դրամապանակի հետ ուժեղ ինտեգրում, բայց երբեմնի անկայունություն։ Լայն տարածում առևտրային կետերում, սակայն գովազդային ՏՏԴ-ի ռիսկ։
• Inecobank – 1 CLICK
  • Վարկի չափը. 100 000 – 10 000 000 ՀՀ դրամ։
  • ՏՏԴ. 19% – 23.99%։
  • Պայմաններ. 24-48 ամիս, տրամադրման վճար չկա։
  • KYC. Ամբողջական թվային հաճախորդի ինքնության հաստատում, կենսաչափական ID։
  • Հավելվածի գնահատականը. 4.2/5։
  • Առավելություններ և թերություններ. Ինտուիտիվ օգտատիրոջ միջերես, կայուն կատարողական, սակայն ՏՏԴ-ն կարող է ավելի բարձր լինել։
• Evocabank – Action Loan
  • Վարկի չափը. Մինչև 10 000 000 ՀՀ դրամ։
  • ՏՏԴ. 18% – 21.5%։
  • Պայմաններ. 24-60 ամիս, մեկ օրում տրամադրում, 0% տրամադրման վճար։
  • KYC. SMS + հավելվածում ինքնության վերբեռնում։
  • Հավելվածի գնահատականը. 4.2/5։
  • Առավելություններ և թերություններ. Արագ AI KYC, սակայն հավելվածի հուսալիության հետ կապված խնդիրներ։
• Ameriabank – Առցանց սպառողական վարկ
  • Վարկի չափը. 100 000 – 10 000 000 ՀՀ դրամ։
  • ՏՏԴ. 20% – 23.09%։
  • Պայմաններ. 3-60 ամիս, դրույքաչափը տատանվում է ռիսկից կախված։
  • KYC. Գործող հաճախորդների համար՝ հավելվածի միջոցով։
  • Հավելվածի գնահատականը. 4.0/5 (անհաստատված)։
  • Առավելություններ և թերություններ. Մրցակցային ՏՏԴ, սակայն սահմանափակ մուտք նոր հաճախորդների համար։
• VTB Armenia – Առցանց վարկ
  • Վարկի չափը. 100 000 ՀՀ դրամից։
  • ՏՏԴ. 16.1% – 22.32%։
  • Պայմաններ. 6-60 ամիս, 15 րոպեում որոշում։
  • KYC. Գործող հաճախորդներ։
  • Հավելվածի գնահատականը. 3.9/5 (անհաստատված)։
  • Առավելություններ և թերություններ. Ցածր ՏՏԴ, սակայն հնացած օգտատիրոջ միջերես։
• Converse Bank – Converse Առցանց վարկ
  • Վարկի չափը. 100 000 – 5 000 000 ՀՀ դրամ (անհաստատված)։
  • ՏՏԴ. 22% – 25% (անհաստատված)։
  • Պայմաններ. 12-36 ամիս, բջջային ստորագրություն։
  • KYC. Հեռակա՝ էլեկտրոնային ID-ի միջոցով։
  • Հավելվածի գնահատականը. 4.0/5 (անհաստատված)։
  • Առավելություններ և թերություններ. Համապարփակ ծառայություններ, սակայն ավելի բարձր ՏՏԴ։
• Byblos Bank Armenia – Byblos Mobile
  • Վարկի չափը. 100 000 – 5 000 000 ՀՀ դրամ (անհաստատված)։
  • ՏՏԴ. 18% – 22% (անհաստատված)։
  • Պայմաններ. 12-48 ամիս։
  • KYC. Գործող հաճախորդներ։
  • Հավելվածի գնահատականը. 4.1/5 (անհաստատված)։
  • Առավելություններ և թերություններ. Տարածաշրջանային ցանց, սակայն հավելվածի ոչ ամբողջական զարգացում։

Միկրոֆինանսական և այլ կազմակերպություններ

• FINCA Armenia – Mobile Light Cash
  • Վարկի չափը. 50 000 – 1 000 000 ՀՀ դրամ։
  • ՏՏԴ. 37.33% – 41.4%։
  • Պայմաններ. 6-36 ամիս, ամսական սպասարկման վճար 1.6%-1.7%։
  • KYC. Մասնաճյուղ այցելություն առցանց դիմումից հետո։
  • Հավելվածի գնահատականը. 2.8/5։
  • Առավելություններ և թերություններ. Սոցիալական առաքելություն, սակայն բարձր ՏՏԴ։
• Aregak UCO – Aregak Միկրովարկ
  • Վարկի չափը. 50 000 – 1 000 000 ՀՀ դրամ (անհաստատված)։
  • ՏՏԴ. 25% – 30% (անհաստատված)։
  • Պայմաններ. Մինչև 24 ամիս։
  • KYC. Առաջին վարկի համար՝ անձնական այց մասնաճյուղ։
  • Հավելվածի գնահատականը. Ն/Ա (միայն կայքով)։
  • Առավելություններ և թերություններ. Գյուղական վայրերում հասանելիություն, սակայն նվիրված հավելվածի բացակայություն։
• Score Up Armenia – ScoreUp
  • Վարկի չափը. Մինչև 500 000 ՀՀ դրամ (անհաստատված)։
  • ՏՏԴ. 25% – 35% (անհաստատված)։
  • Պայմաններ. Մինչև 12 ամիս։
  • KYC. Ամբողջովին թվային։
  • Հավելվածի գնահատականը. Ն/Ա (միայն iOS-ի համար, անհաստատված)։
  • Առավելություններ և թերություններ. Վարկային միավորի վրա կենտրոնացում, սակայն փոքր մասշտաբ։

Կարգավորումը և սպառողների պաշտպանությունը

Հայաստանում թվային վարկավորման ոլորտը կարգավորվում է «Վարկային կազմակերպությունների մասին» ՀՀ օրենքով։ Բոլոր թվային վարկատուները պետք է գրանցվեն և ստանան անժամկետ լիցենզիա ՀՀ Կենտրոնական բանկից՝ բավարարելով կապիտալի, տարածքների և կառավարման չափանիշները։ Առանձին լիցենզավորում է կարգավորում վարկային բյուրոները և վճարային կազմակերպությունները։ 2025 թվականի սեպտեմբերի դրությամբ լիցենզավորված թվային վարկատուների նկատմամբ խոշոր իրավական գործողություններ հրապարակայնորեն չեն բացահայտվել։

Չնայած կարգավորող շրջանակին, թվային փոխառուները բախվում են որոշ ռիսկերի.

• Բարձր արդյունավետ տոկոսադրույքներ, որոնք հաճախ գերազանցում են 24%-ը։
• Թաքնված վճարներ վաղ մարման կամ սպասարկման համար։
• Տվյալների գաղտնիության և երրորդ կողմի հավելվածների միջոցով հնարավոր արտահոսքի մտահոգություններ։
• Գերպարտքավորում՝ պայմանավորված նվազագույն վարկային ստուգումներով։
• Կարգավորող բացեր փոքր ֆինտեխ ստարտափների համար։

Շուկայի միտումներն ու ապագա հեռանկարները

Հայաստանում թվային վարկավորման շուկան կշարունակի աճել՝ պայմանավորված տեխնոլոգիական նորարարություններով և բջջային սարքերի լայն տարածումով։ Բջջային փողի ծառայությունների և էլեկտրոնային դրամապանակների ինտեգրումը էապես պարզեցնում է վարկերի տրամադրման գործընթացը՝ դարձնելով այն ավելի մատչելի և արագ։ Բանկերը և ֆինտեխ ընկերությունները կշարունակեն ներդրումներ կատարել արհեստական ինտելեկտի և մեքենայական ուսուցման մեջ՝ վարկային գնահատման գործընթացները բարելավելու և անհատականացված առաջարկներ ստեղծելու համար։

Ապագայում կարող ենք ակնկալել ավելի շատ «վարկային գիծ» տեսակի ապրանքներ, որոնք թույլ կտան սպառողներին ավելի ճկուն կառավարել իրենց ֆինանսները։ Կարգավորող մարմինները նույնպես կզարգացնեն իրենց մոտեցումները՝ հավասարակշռելով նորարարության խթանումը և սպառողների պաշտպանության ապահովումը։

Գործնական խորհուրդներ սպառողների համար

Որպես ֆինանսական փորձագետ՝ ցանկանում եմ կիսվել որոշ կարևոր խորհուրդներով, որոնք կօգնեն ձեզ անվտանգ և խելամտորեն օգտվել թվային վարկային ծառայություններից.

• Համեմատեք ՏՏԴ-ներն ու վճարները. Միշտ համեմատեք տարեկան տոկոսային դրույքները (ՏՏԴ) և թաքնված վճարները առնվազն երեք տարբեր հավելվածներում՝ վարկ վերցնելուց առաջ։ Հիշեք, որ ցածր անվանական տոկոսադրույքը միշտ չէ, որ նշանակում է ցածր իրական արժեք։
• Ստուգեք ՀՀ ԿԲ լիցենզիան. Միշտ ստուգեք, որ վարկային ծառայություն մատուցող կազմակերպությունը լիցենզավորված է ՀՀ Կենտրոնական բանկի կողմից։ Այս տեղեկատվությունը հասանելի է Կենտրոնական բանկի պաշտոնական կայքում։
• Պատասխանատու օգտագործեք վարկային սահմանաչափի ապրանքները. Եթե օգտվում եք նախապես հաստատված վարկային սահմանաչափի ապրանքներից (օրինակ՝ Rocket Line), օգտագործեք դրանք վերահսկվող ծախսերի համար և միայն այն դեպքում, երբ դա անհրաժեշտ է։
• Հետևեք մարման ժամանակացույցերին. Պարբերաբար ստուգեք մարման ժամանակացույցերը հավելվածում և սահմանեք ավտոմատ հիշեցումներ՝ ժամանակին վճարումներ կատարելու համար։ Ժամկետանց վճարումները կարող են հանգեցնել տույժերի և վնասել ձեր վարկային պատմությանը։
• Ստուգեք ձեր վարկային պատմությունը. Պարբերաբար ստուգեք ձեր վարկային հաշվետվությունը լիցենզավորված վարկային բյուրոներում՝ գերպարտքավորումից խուսափելու և ձեր ֆինանսական վիճակը վերահսկելու համար։

Թվային վարկային հավելվածները կարող են լինել հզոր ֆինանսական գործիքներ, եթե դրանք օգտագործվում են խելամտորեն և պատասխանատվությամբ։ Հուսով ենք, որ այս մանրամասն ակնարկը կօգնի ձեզ կատարել տեղեկացված որոշումներ Հայաստանի թվային վարկավորման շուկայում։