«Իդրամ» ՍՊԸ-ի Ակնարկ և Նախապատմություն Հայաստանում
«Իդրամ» ՍՊԸ-ն Հայաստանի ֆինտեխ ոլորտի առաջատարներից է, որը սկսել է իր գործունեությունը 2004 թվականից։ Ընկերությունը, որը 2019 թվականից հանդիսանում է «ԻԴ Գրուպ» ՓԲԸ հոլդինգի մաս, լիովին ինտեգրված է «ԻԴԲանկ»-ի հետ՝ ստեղծելով միասնական «Իդրամ&ԻԴԲանկ» հարթակ։ «Իդրամ»-ը գրանցված է Հայաստանի Հանրապետությունում որպես վճարահաշվարկային ընկերություն և էլեկտրոնային փող թողարկող (լիցենզիան տրվել է 2012 թ.)։ Ընկերության գրանցման հասցեն է Երևան, Խանջյան 41։
«Իդրամ»-ի բիզնես մոդելը նպատակաուղղված է տարբեր սեգմենտների սպասարկմանը՝
- Մանրածախ սպառողներ. Առաջարկելով էլեկտրոնային դրամապանակներ, QR/NFC վճարումներ և միկրո-վարկեր («Ռոքեթ Լայն»՝ Գնիր հիմա, վճարիր ավելի ուշ)։
- Վաճառակետեր. Աջակցելով «Իդրամ» QR և վեբ վճարումների ներդրմանը ավելի քան 22,000 առևտրային կետերում։
- ՓՄՁ-ներ. Տրամադրելով POS-ի վրա հիմնված շրջանառու միջոցների վարկեր («ԻԴՄերչ»)։
- Երեխաներ և երիտասարդություն. «Իդրամ Ջունիոր» հավելվածի միջոցով՝ ֆինանսական գրագիտությունը խթանելու նպատակով։
Ընկերության ղեկավար կազմում են Արսեն Քդենյանը («Իդրամ» ՍՊԸ-ի Գործադիր տնօրեն), Սերգեյ Առաքելյանը («ԻԴԲանկ»-ի Թվային բանկինգի տնօրեն), Մհեր Աբրահամյանը («ԻԴԲանկ»-ի Կառավարման խորհրդի նախագահ) և այլ բարձրաստիճան մասնագետներ։
«Իդրամ»-ի Առաջարկած Վարկային Պրոդուկտներ և Ծառայություններ
«Իդրամ&ԻԴԲանկ» թվային հարթակի միջոցով «Իդրամ»-ն առաջարկում է վարկային մի քանի տեսակներ, որոնք նախատեսված են տարբեր ֆինանսական կարիքներ բավարարելու համար։
«Ռոքեթ Լայն» (Գնիր հիմա, վճարիր ավելի ուշ)
- Առավելագույն գումար. Մինչև 10 միլիոն ՀՀ դրամ (մոտ 25,000 ԱՄՆ դոլար)։
- Ժամկետներ. Մինչև 60 ամիս։
- Տոկոսադրույքներ.
- 0% ՏՏԴ «Ռոքեթ Լայն 0%»-ի դեպքում՝ գործընկեր վաճառակետերում։
- Ստանդարտ՝ մինչև 23.03% ՓՏՏԴ։
- Միջնորդավճարներ. Բացակայում են վարկի տրամադրման կամ սպասարկման միջնորդավճարները։
- Ուշացման տույժ. Օրական 0.12%՝ ժամկետանց գումարի նկատմամբ։
Սպառողական Ապահովված Վարկեր
Այս վարկատեսակը նախատեսված է ավելի մեծ ֆինանսական կարիքների համար և պահանջում է անշարժ գույքի գրավ։
- Գումար. 1.5 միլիոնից մինչև 125 միլիոն ՀՀ դրամ (մոտ 3,700-ից մինչև 310,000 ԱՄՆ դոլար)։
- Ժամկետներ. 36-ից մինչև 180 ամիս։
- Անվանական տոկոսադրույքներ.
- Եկամտի հիման վրա՝ 15%-ից մինչև 17.75% (ՓՏՏԴ՝ 16.91%-ից մինչև 22.42%)։
- Առանց եկամտի հաշվարկման՝ 15.5%-ից մինչև 18.25% (ՓՏՏԴ՝ 17.60%-ից մինչև 23.03%)։
- Միջնորդավճարներ.
- 0%՝ կանխավճարի համար։
- Ամսական սպասարկման միջնորդավճար՝ մնացորդի 0.1%։
- Վաղաժամկետ մարման միջնորդավճար՝ 3%՝ 15 միլիոն ՀՀ դրամը գերազանցող գումարի դեպքում։
- Գրավ. Բնակելի/առևտրային անշարժ գույք (մինչև 80% LTV)։
- Վարկային գծի հնարավորություն. Մինչև գրավադրված վարկի 5%-ը, առավելագույնը 5 միլիոն ՀՀ դրամ։
Վերաֆինանսավորում և Պարտատոմսերով Ապահովված Վարկեր
«Իդրամ»-ն առաջարկում է նաև վարկեր մինչև 250 միլիոն ՀՀ դրամ՝ ապահովված պարտատոմսերով կամ անշարժ գույքով։
- Տոկոսադրույք. Լողացող տոկոսադրույք՝ սկսած 6.8% ՓՏՏԴ-ից։ Առանց տոկոսների՝ մինչև հաջորդ ամսվա 15-ը։
- Միջնորդավճարներ և Գրավ.
- Վարկի տրամադրում՝ հաճախորդի բանկային հաշվի կամ «Իդրամ» դրամապանակի միջոցով։
- Գրավի գնահատման և գրանցման ծախսերը կրում է վարկառուն, եթե գումարը գերազանցում է 4 միլիոն ՀՀ դրամը։
- Ուշացման տույժ՝ 0.12% օրական՝ ժամկետանց հիմնական գումարի և տոկոսների նկատմամբ։
Գործունեություն, Տեխնոլոգիա և Օգտատերերի Փորձ
Հաճախորդների ներգրավում և հայտերի մշակում
Վարկային հայտեր կարող են ներկայացվել «Իդրամ&ԻԴԲանկ» բջջային հավելվածի (iOS/Android), կայքի կամ «ԻԴԲանկ»-ի մասնաճյուղերի միջոցով։ Հաճախորդների նույնականացումը (KYC) իրականացվում է հեռակա կարգով՝ API-ի վրա հիմնված էլեկտրոնային համակարգի միջոցով, իսկ ամբողջական ստուգումը կատարվում է բանկային ինտեգրման շնորհիվ։ «Իդրամ»-ն օգտագործում է սեփական վարկային գնահատման մոդել, որը համատեղում է ներքին գործարքների պատմությունը, «ԻԴԲանկ»-ի վարկային բյուրոյի տվյալները և ԱՔՌԱ/ԱԲՔ ֆինանսական վարկային պատմության ստուգումները։
Վարկերի տրամադրում և մարում
Վարկերը տրամադրվում են բանկային փոխանցումով՝ «ԻԴԲանկ»-ի հաշիվներին, ArCa քարտերին կամ «Իդրամ» դրամապանակին։ Մարումները կատարվում են հավելվածի միջոցով՝ ըստ սահմանված ժամանակացույցի, ինչպես նաև կապակցված բանկային քարտից կամ դրամապանակի մնացորդից ավտոմատ դեբետագրման միջոցով։
Բջջային հավելված և թվային ներկայություն
«Իդրամ&ԻԴԲանկ» հավելվածը միասնական հարթակ է, որը համատեղում է դրամապանակի և բանկային ծառայությունները։ Այն հնարավորություն է տալիս կատարել ակնթարթային վարկեր, QR/NFC վճարումներ ավելի քան 22,000 առևտրային կետերում և վճարել ավելի քան 300 կոմունալ և այլ ծառայություններ։ Հավելվածն ունի ավելի քան 1 միլիոն ներբեռնում, իսկ օգտատերերի գնահատականներն են՝ 3.6 (iOS) և 3.7 (Android)։ Ընդհանուր բողոքները վերաբերում են ինտերֆեյսի խճճվածությանը և երբեմն դանդաղ աշխատանքին։
«Իդրամ Ջունիոր»-ը ֆինանսական կրթության խաղ-հավելված է 7-14 տարեկան երեխաների համար, որն ինտեգրված է «Յունիուս»-ի խաղային վիկտորինաների հետ։
Աշխարհագրական ընդգրկում և օգտատերերի բազա
«Իդրամ»-ն ապահովում է համազգային ծածկույթ՝ իր գործընկեր QR ընդունման կետերի և էլեկտրոնային փողի գործակալների միջոցով Հայաստանի բոլոր մարզերում։ Ընկերությունն ունի ավելի քան 500,000 ակտիվ օգտատեր, իսկ ամսական QR վճարումներ կատարող օգտատերերի թիվը կազմում է մոտ 200,000։
Կարգավորում, Շուկայական Դիրք և Հաճախորդների Փորձ
Լիցենզավորում և վերահսկողություն
«Իդրամ» ՍՊԸ-ն լիցենզավորված է Հայաստանի Կենտրոնական բանկի կողմից՝ դրամական փոխանցումների, մշակման, քլիրինգի և էլեկտրոնային փողի թողարկման համար։ Ընկերությունը ենթարկվում է ԿԲ-ի շարունակական վերահսկողությանը և պարբերական աուդիտների։ Այսօրվա դրությամբ հրապարակային տույժեր կամ պատժամիջոցներ չեն կիրառվել։ «Իդրամ»-ը լիովին համապատասխանում է Հակաթրիմացման (AML) և Ահաբեկչության ֆինանսավորման դեմ պայքարի (CFT) չափորոշիչներին։
Շուկայական դիրք և մրցակցություն
Հայաստանի ֆինտեխ շուկայում «Իդրամ»-ի հիմնական մրցակիցներն են ArCa-ն, «Էվոկաբանկ»-ի EvocaTOUCH-ը, UPay-ը և Easy Pay-ը։ «Իդրամ»-ի առանձնահատկություններն են բաց QR ենթակառուցվածքը, էլեկտրոնային փողի և բանկային ծառայությունների ինտեգրումը, ինչպես նաև «Գնիր հիմա, վճարիր ավելի ուշ» (BNPL) պրոդուկտի առաջին մատակարար լինելը շուկայում։
Ընկերությունը QR վճարումների ծավալով առաջատարն է՝ Հայաստանում թվային վճարումների մոտ 60% բաժնով։ Գործարքների ծավալի տարեկան աճը կազմում է 35%, իսկ վարկային պորտֆելի աճը՝ 40% (2024 թ. տվյալներով)։ «Իդրամ»-ը սերտորեն համագործակցում է «ԻԴԲանկ»-ի հետ 2017 թվականից, իսկ 2019-ին պաշտոնապես մտել է «ԻԴ Գրուպ»-ի կազմի մեջ։ Ունի API ինտեգրումներ հեռահաղորդակցային օպերատորների («Բիլայն», «Յուքոմ»), կոմունալ ծառայությունների և էլեկտրոնային առևտրի հարթակների հետ։
Հաճախորդների արձագանքներ և սպասարկում
Օգտատերերի արձագանքները հիմնականում դրական են՝ ընդգծելով արագ գրանցումը, անխափան QR վճարումները և «Ռոքեթ Լայն»-ի ճկունությունը։ Բացասական կողմերից նշվում են հավելվածի աշխատանքի հետ կապված խնդիրները, KYC գործընթացի ժամանակավոր ուշացումները և անգլերեն ինտերֆեյսի սահմանափակ լինելը։
«Իդրամ»-ը տրամադրում է 24/7 աջակցություն հավելվածի ներսում չաթի, հեռախոսակենտրոնի (+374 60 70 07 00) և էլեկտրոնային փոստի միջոցով։ Ընկերության NPS ցուցանիշը 2025 թվականի ներքին հարցման տվյալներով կազմում է 62։ «Իդրամ»-ը նաև իրականացնում է կորպորատիվ սոցիալական պատասխանատվության ծրագրեր, օրինակ՝ «Մեկ դրամի ուժը» նախաձեռնությունը, որի շրջանակներում 75 միլիոն ՀՀ դրամ է նվիրաբերվել կրթական և բնապահպանական ծրագրերին։
Գործնական Խորհուրդներ Պոտենցիալ Վարկառուներին
Եթե դուք դիտարկում եք «Իդրամ»-ի կողմից առաջարկվող վարկային պրոդուկտները, ապա կարևոր է հաշվի առնել մի քանի գործոն։
- Ուսումնասիրեք պայմանները. Մանրամասն ծանոթացեք տոկոսադրույքներին, ժամկետներին և միջնորդավճարներին։ Հատկապես ուշադրություն դարձրեք Փաստացի Տարեկան Տոկոսադրույքին (ՓՏՏԴ), որն արտացոլում է վարկի իրական արժեքը։
- Գնահատեք ձեր կարիքները. Արդյո՞ք «Ռոքեթ Լայն»-ը բավարար է փոքր գնումների համար, թե՞ ավելի խոշոր ֆինանսավորման համար անհրաժեշտ է սպառողական ապահովված վարկ։
- Հաշվարկեք մարման հնարավորությունները. Միշտ համոզվեք, որ ձեր ամսական եկամուտը թույլ կտա ժամանակին մարել վարկը՝ խուսափելով տույժերից և տուգանքներից (օրական 0.12% ուշացման դիմացը կարող է զգալի գումար կազմել)։
- Օգտվեք հավելվածի առավելություններից. «Իդրամ&ԻԴԲանկ» հավելվածը հարմար գործիք է վարկային գործարքները կառավարելու, վճարումներ կատարելու և ձեր հաշվին հետևելու համար։ Սակայն, հաշվի առեք նաև որոշ օգտատերերի նշած հնարավոր դանդաղ աշխատանքի մասին բողոքները։
- Միշտ կարդացեք մանր տառերը. Վարկային պայմանագիրը ստորագրելուց առաջ անպայման կարդացեք բոլոր դրույթներն ու պայմանները, հատկապես վաղաժամկետ մարման կամ գրավի հետ կապված կետերը։
«Իդրամ»-ը, որպես Հայաստանի ֆինտեխ շուկայի կարևոր դերակատար, շարունակում է զարգացնել իր ծառայությունները՝ առաջարկելով ժամանակակից և հարմարավետ լուծումներ ինչպես անհատներին, այնպես էլ բիզնեսներին։ Սակայն, ինչպես ցանկացած ֆինանսական պրոդուկտի դեպքում, խելամիտ մոտեցումը և մանրակրկիտ ուսումնասիրությունը բանալի են ֆինանսական առողջ որոշումներ կայացնելու համար։
